آلیس در ماتریکس | هوش مصنوعی چه نسبتی با ما و کسب‌وکار‌های ایرانی دارد؟

به گزارش شهرآرانیوز، با توجه به ترند این‌ روز‌های دنیای فناوری، هوش مصنوعی و جنجال‌هایی که به پا کرده، انتظار می‌رفت که شرکت‌های فناوری ایران در اینوتکس امسال تمرکزشان را روی محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی بگذارند و از طرف دیگر، بحث‌ها و و ارائه‌های جذابی هم دراین‌باره صورت بگیرد.

در روز دوم نمایشگاه اینوتکس‌۲۰۲۴ و در «ایستگاه آینده»، سه مهمان در مبحثی با عنوان «آلیس در ماتریکس» درباره نقش هوش مصنوعی در آینده صنعت و کسب‌وکار‌های ایرانی صحبت کردند: مسعود مظلوم (بنیان‌گذار مرکز نوآوری «علم داده» و استاد دانشگاه آمستردام)، صالح اسعدی (مدیرمحصول شرکت هوش مصنوعی «پارت») و محمد نصری (بنیان‌گذار استارتاپ «بلورنس» در فرانسه)؛ متخصصانی که به‌صورت عملی تجربه درگیرشدن با هوش مصنوعی را در کسب‌وکارهایشان دارند.

صحبت‌های ابتدایی این نشست بیشتر حول این پرسش بود که چه کسب‌و‌کار‌هایی می‌توانند هوش مصنوعی را درگیر کنند؟ سؤال مهم این‌طور مطرح شد که هوش مصنوعی کی و چگونه وارد کسب‌وکار‌ها می‌شود و ما چه نسبتی با هوش مصنوعی داریم؟

نسبت دنیای امروز با هوش مصنوعی

مظلوم باتوجه‌به عنوان این نشست، «آلیس در ماتریکس»، در ابتدا درباره نسبت هوش مصنوعی و داستان «آلیس در سرزمین عجایب» صحبت کرد: آلیس در سن هفت‌سالگی وارد یک رؤیا می‌شود و چیز‌های عجیبی می‌بیند. رؤیا یک شبیه‌سازی است. در دنیای فناورانه امروز، ما انسان‌ها هم مثل آلیس هستیم. ماتریکس هم یعنی بستری برای زایش، یعنی دنیایی واقعی که قرار است کنترل شود. در عصر دیجیتال، هوش مصنوعی کنترل‌کننده ماتریکس است. در این ماتریکس ذهنیت آدم‌ها اهمیت دارد. در اروپا از سال ۲۰۱۴ هوش مصنوعی به‌سمت صنعتی‌سازی پیش رفت. اما در ایران نقش هوش مصنوعی در صنعت چیزی حدود صفر است. هوش مصنوعی نیاز به غذا دارد، غذای هوش مصنوعی هم دیتاست. آیا داده‌های ما درست جمع‌آوری و مدیریت شده‌اند؟ خیر. دیتا‌ها کاتالوگ ندارند.

صالح اسعدی درباره انقلاب هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی برای امروز نیست و ابهام آن هم به‌دلیل ناشناخته‌بودن اثراتش است. بشر برای اولین‌بار توانسته قابلیت ادراک و فهم را به ابزار منتقل کند و این انقلاب هوش مصنوعی است. درواقع هر زمان انسان یکی از توانایی‌هایش را به ابزار منتقل کرده، انقلابی رخ داده است.

هوش مصنوعی و کسب‌وکار‌های ایرانی

اسعدی در ادامه به معرفی شرکت «پارت» و استفاده‌اش از هوش مصنوعی پرداخت و گفت: مجموعه «پارت» یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان است که در حوزه هوش مصنوعی کار می‌کند. این شرکت از نظر منابع انسانی متخصص در هوش مصنوعی یکی از شرکت‌های مطرح ایران است. به نظرم دوران کرونا خیلی در ورود هوش مصنوعی به کسب‌و‌کار‌ها نقش داشت. مجموعه پارت هم در این دوران با مرکز تحقیقات هوش مصنوعی‌اش محصولاتی به بازار عرضه کرد؛ از جمله محصولات مرتبط به احراز هویت یا سامانه امضای دیجیتال. در حال حاضر این شرکت در توسعه مدل‌های بزرگ به زبان‌ فارسی مشغول فعالیت است که به‌عنوان یک هسته پردازشی قدرتمند می‌تواند در اختیار کسب‌وکارها قرار گیرد. از جمله محصولات مبتنی بر این هسته پردازشی سامانه «دانابات» یا «چت‌بات» فارسی‌زبان است که در زمینه هوشمندسازی مراکز ارتباط با مشتریان، یکی از پیشروترین محصولات هوش مصنوعی شناخته می‌شود.

محمد نصری که از فرانسه و با ارتباط ویدئویی در این نشست صحبت می‌کرد، با بیان اینکه اگر در چندسال آینده در کسب‌و‌کاری هوش مصنوعی پیش‌بینی نشده باشد، هیچ شانسی برای جلب سرمایه نخواهد داشت، گفت: فکر می‌کنم نقطه عطف هوش مصنوعی شبیه نقطه‌ عطف اینترنت برای کسب‌وکارهاست. هوش مصنوعی درحال حاضر شبیه کالای لوکسی است که خیلی جدی گرفته نشده است. هنوز در ایران از هوش مصنوعی به‌صورت عملیاتی استفاده نشده است. نیروی متخصص هم در این حوزه وجود ندارد. در اروپا و آمریکا همه‌چیز به سمت هوش مصنوعی رفته است. در فرانسه و در کسب‌و‌کار ما که پزشکی و زیبایی است، هوش مصنوعی یک الزام خواهد شد؛ مثلاً یک پزشک در حوزه زیبایی بدون هوش مصنوعی نمی‌تواند به مشتری‌اش خدمات بدهد.

مهارت‌هایی که در زیست‌بوم هوش مصنوعی نیاز داریم

مظلوم درباره اینکه کسب‌و‌کار‌ها چه مهارت‌هایی در زیست‌بوم هوش مصنوعی نیاز دارند، گفت: در لایه مدیریتی اگر قرار است اتفاقی در هوش مصنوعی و دنیای داده‌ها رخ دهد، باید ذهنیت تصمیم‌گیرندگان اصلی که قدرت سرمایه‌گذاری روی ایده‌ها دارند، تغییر کند. در ایران صنعت خیلی سنتی است. داده‌ها وجود دارد ولی ذهنیت‌ها داده‌محور نیستند. قدرت تحلیل آن‌ها هم وجود ندارد.

در سطح میانی، باید صنعت از نیروی انسانی تئوریسین به سمت نیروی انسانی عملیاتی پیش برود؛ نیرویی که دیتا را خوب بفهمد، با زبان برنامه‌نویسی آشنا باشد و قدرت تحلیل و اکتشاف داده داشته باشد. باید با لنز آمار به دیتا نگاه کرد و بعد به سمت آموزش ماشین و هوش مصنوعی پیش رفت. در کشور ما باید مدل را در محصول هم پیاده کنیم. در مهارت نرم هم باید کار گروهی شکل بگیرد. درواقع به مجموعه‌ای از این مهارت‌های نرم و سخت نیاز داریم.

اسعدی درباره کار گروهی در کسب‌و‌کار‌ها و موقعیت‌های شغلی مرتبط با هوش مصنوعی گفت: دپارتمان دیده‌بان هوش مصنوعی «پارت» داده‌هایی را جمع‌آوری کرده است که شاید دید و چشم‌اندازی به کسب‌و‌کار‌هایی که می‌خواهند وارد این حوزه شوند، بدهد. در ایران اکثر شرکت‌های فعال در هوش مصنوعی از سال ۹۶ به بعد شکل گرفته‌اند. پس با صنعت نوپایی طرف هستیم. ۵۰ درصد خدمات این شرکت‌ها در حوزه عمومی است. در حوزه خدمات ۱۲ درصد و در حوزه رسانه و پزشکی هم زیر ۷ درصد.

در لایه تکنولوژی، بالغ بر ۴۵ درصد شرکت‌ها در زمینه بینایی ماشین کار می‌کنند؛ ۲۵ درصد هم در زمینه زبان طبیعی.

بیشتر شرکت‌ها ارزش هوش مصنوعی را در کاهش نیروی انسانی و هزینه‌ها می‌دانند.

چشم‌انداز صنعت پزشکی زیبایی با هوش مصنوعی

محمد نصری در پایان این نشست، درباره استفاده استارتاپ‌های سلامت و پزشکی از هوش مصنوعی گفت: در صنعت پزشکی کاهش سوگیری به‌عنوان ارزش هوش مصنوعی مطرح می‌شود. در صنعت زیبایی اگر مشتری به ارائه‌دهنده انسانی مراجعه کند احتمالاً با سوگیری مواجه می‌شود. ارائه‌دهنده می‌خواهد مشتری را برای خدمات خودش جذب کند، اما هوش مصنوعی بدون سوگیری و مبتنی بر داده‌هایش جواب می‌دهد؛ داده‌هایی که براساس یک کمیسیون پزشکی و تجربیات مشتریان قبلی ارائه می‌شود نه براساس نظر یک پزشک. بعد از آن، مشتری خودش انتخاب می‌کند که چه راه‌حلی را برای مشکلش انتخاب کند. چهارپنج‌سال دیگر بیمار از متخصص زیبایی می‌خواهد که خودِ بعد از عمل یا نسخه بعد از عملش را به او نشان دهد و او بتواند مدتی را با خودِ آینده‌اش بگذراند و بعد تصمیم بگیرد آن خود را انتخاب کند یا نه.

در ادامه حتما بخوانید نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۴ در تهران آغاز به کار کرد + معرفی بخش‌ها